بیماری پریتونیت عفونی گربه که اغلب FIP نامیده میشه یه بیماری شدید و معمولاً کشنده ست که توسط کرونا ویروس گربه ایجاد میشه. کروناویروس‌ها خانواده‌ای از ویروس‌ها هستن که عمدتاً باعث عفونت‌های تنفسی میشن. این بیماری توو سراسر جهان دیده میشه.
اگرچه تعداد زیادی از گربه ها ممکنه به ویروس کرونای گربه آلوده بشن، اما تنها تعداد کمی از اونا به شکل شدید این بیماری مبتلا میشن. اینکه چرا فقط گربه های خاصی تحت تأثیر قرار می گیرن ناشناخته ست، اما تصور میشه که جهش در ویروس و پاسخ ایمنی نامناسب توسط گربه خاصی ممکنه عامل این بیماری باشه.
گربه ها در هر سن و هر جنس ممکنه به پریتونیت عفونی گربه مبتلا بشن، اما این بیماری در گربه های ۶ ماهه تا ۲ ساله شایع تره. اگرچه این بیماری میتونه تو هر نژادی رخ بده، اما گربه های اصیل (از جمله نژادهای پرشین، بنگال، بیرمن، هیمالین و …) بیشتر در معرض ابتلا هستن.
بچه گربه‌هایی که تو کلنی‌های آلوده بزرگ شده باشن تو سن ۵ یا ۶ هفتگی که ایمنی مادری کاهش پیدا میکنه ممکنه از طریق مادرشون یا گربه های ناقل (گربه‌های آلوده بدون علائم واضح بیماری) به ویروس مبتلا بشن.
راه های انتقال پریتونیت عفونی گربه
بیشتر عفونت ها احتمالاً از بلع ویروس ایجاد میشن. انتقال از طریق استنشاق هم امکان پذیره. از اونجایی که گربه ها ذرات ویروس رو از طریق مدفوع دفع میکنن، قرار گرفتن در معرض ظرف خاک مهم ترین منبع عفونت محسوب میشه. این ویروس همچنین می تونه از طریق بزاق، لیسیدن همدیگه، استفاده از ظرف غذای مشترک، عطسه و از طریق تماس نزدیک منتقل بشه. گربه هایی که تو خانواده های چند گربه ای زندگی می کنن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستن. عنوان شد که این بیماری می تونه از طریق جفت از بدن گربه مادر به جنین در حال رشد انتقال پیدا کنه.
وتوریا راجع به بیماری های دیگه ی حیوانات خونگی هم صحبت کرده؛ برای خوندنشون کلیک کنین!
تا به حال، دو شکل از بیماری پریتونیت عفونی گربه شناسایی شده:
- فرم مرطوب (افیوژن)
- شکل خشک (غیر افیوژن).
تو شکل مرطوب، تجمع مایع آشکار تو شکم و قفسه سینه وجود داره.
تو شکل خشک، سلول های التهابی در اندام های مختلف مثل کبد، کلیه ها، چشم ها و مغز تجمع پیدا میکنن. با این حال، ویژگی های هر دو شکل تر و خشک معمولا تا حدی وجود داره.
نشانه ها و تشخیص بیماری پریتونیت عفونی گربه
عفونت کرونا معمولاً هیچ علامتی نداره. با این حال، در برخی موارد، علائم می تونه شامل موارد زیر باشه:
- اسهال
- استفراغ
- کاهش رشد
- علائم تنفسی فوقانی
- کاهش وزن
این مرحله در فرم شدید ممکنه چند روز یا چند ماه طول بکشه.
علائم پریتونیت عفونی گربه بسته به اینکه کدوم اندام درگیر بشه متفاوته. خیلی از اندام ها از جمله کبد، کلیه ها، لوزالمعده، دستگاه عصبی مرکزی و چشم ها می تونن تحت تاثیر قرار بگیرن. فاصله زمانی بین عفونت و جهش ویروس و ایجاد علائم در گربه ها متفاوته. گربه های مبتلا ممکنه هشیار یا افسرده باشن. بعضیاشون با اشتهای طبیعی یا حتی افزایش یافته غذا می خورن. بعضی دیگه از خوردن امتناع می کنن. ممکنه تب، کاهش وزن و یا زردی مشاهده بشه.
بعضی از گربه ها تجمع قابل توجهی مایع تو شکم دارن که باعث میشه شکم متسع به نظر برسه. حدود یک سوم از گربه های مبتلا به فرم افیوژن درگیری ریه و مشکل تنفسی دارن. همچنین ممکنه مایع در اطراف قلب هم جمع بشه.
گربه های بدون تجمع مایعات واضح ، معمولاً سابقه بیماری مبهم دارن. این مورد شامل تب مکرر، کسالت، کاهش وزن و گاهی اوقات نارسایی اندام ها (اغلب کلیه ها یا کبد) میشه.
درگیری چشم ها و سیستم عصبی مرکزی شایعه و ممکنه به طور همزمان یا مستقل از سایر علائم رخ بده. هنگامی که چشم ها تحت تاثیر قرار می گیرن، ممکنه خونریزی یا تجمع چرک در یک یا هر دو چشم وجود داشته باشه. سایر تغییرات چشمی از جمله کوری هم ممکنه دیده بشه. شایع ترین علامت درگیری سیستم عصبی، هماهنگی ضعیف عضلات همراه با فلجی خفیفه که منجر به نارسایی عمومی هماهنگی عضلات میشه. تشنج ، لرزش، تغییرات شخصیتی و افزایش حساسیت به لمس هم ممکنه دیده بشه.
دامپزشک می تونه پریتونیت عفونی گربه رو بر اساس تاریخچه پزشکی گربه، علائمی که در طول معاینه فیزیکی پیدا میشه و نتایج آزمایش های آزمایشگاهی تشخیص بده. سونوگرافی یا بیوپسی جراحی هم ممکنه لازم باشه. تشخیص می تونه چالش برانگیز باشه، به خصوص در گربه هایی که مایع تجمعی ندارن، و ممکنه نیاز به ترکیبی از چندین نوع آزمایش نیاز باشه.
علائم پریتونیت عفونی گربه
- اتساع پیشرونده شکم به دلیل تجمع مایعات
- درگیری ریه و مشکل در تنفس
- تب ۲ تا ۵ هفته ای
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- افسردگی
حدود ۵۰ درصد از گربه ها علائم مربوط به درگیری اندام های شکمی (کلیه، کبد، طحال، پانکراس، غدد لنفاوی) رو هم از خودشون نشون میدن.
درمان ، پیشگیری و کنترل
هیچ درمان خاصی برای پریتونیت عفونی گربه وجود نداره. اگرچه بهبودی از علائم گزارش شده، اما غیر معموله. تقریبا ۹۵ درصد از گربه های مبتلا به پریتونیت عفونی در اثر این بیماری می میرن. تو یه مطالعه، نیمی از گربه های مبتلا در عرض ۹ روز مردن. با این حال، بعضی از گربه ها ممکنه برای چندین ماه زندگی کنن.
درمان با داروهایی که التهاب رو کاهش میدن و واکنش‌های ایمنی رو سرکوب میکنن، همراه با مراقبت‌های حمایتی، میتونه به گربه کمک کنه. تو بعضی از گربه ها (احتمالاً کمتر از ۱۰٪)، درمان ممکنه زمان زنده موندن رو چندین ماه افزایش بده. بیشترین امید درمان رو تو گربه هایی داریم که هنوز در وضعیت جسمانی خوبی هستن، هنوز غذا می خورن، هنوز به مشکلات سیستم عصبی مبتلا نشدن و بیماری دیگه ای مثل عفونت ویروس لوسمی گربه سانان ندارن.
اگه گربه بعد از ۳ روز درمان هیچ بهبودی ای نشون نده، بعیده که بهبود پیدا کنه. اگه کیفیت زندگی گربه ضعیف باشه و درمان کمکی نکرده باشه، اغلب یوتانایز در نظر گرفته میشه.
هنگامی که یه گربه تو یه خانواده به پریتونیت عفونی گربه مبتلا میشه، همه گربه های در تماس باهاش بودن در معرض همون ویروس قرار گرفتن.
خوشبختانه، در بیشتر موارد، گربه های در تماس به این بیماری مبتلا نمیشن. (یادتون باشه که اکثر گربه هایی که به ویروس کرونا آلوده میشن هرگز دچار پریتونیت عفونی گربه نمیشن.) با این حال، گربه های مبتلا به پریتونیت عفونی گربه نباید با گربه های جدید، به ویژه بچه گربه هایی که در معرض ویروس قرار نگرفتن، تماس داشته باشن. علاوه بر این، اگه گربه شما به دلیل بیماری مرده، برای آوردن گربه جدید باید ۲ ماه صبر کنین تا مطمئن بشین که ویروس دیگه تو محیط وجود نداره.
واکسن برای کمک به پیشگیری از پریتونیت عفونی گربه وجود داره. با این حال، بسیاری از گربه‌های بالغ قبلاً در معرض این ویروس قرار گرفتن، بنابراین واکسیناسیون از عفونت اونا جلوگیری نمی‌کنه. این واکسن برای استفاده از ۱۶ هفتگی برچسب گذاری شده که ممکنه برای محافظت از بچه گربه ها در خانواده هایی که ویروس وجود داره، دیر باشه.
برای کنترل بیماری در مرکز نگهداری گربه ها نمیشه به واکسیناسیون به تنهایی اعتماد کرد.
سایر اقدامات برای کاهش در معرض قرار گرفتن گربه، مثل برداشتن مکرر مدفوع (منبع اصلی ویروس کرونا)، از شیر گرفتن زودهنگام و جداسازی گربه‌هایی که تست آنتی‌بادی ویروس کروناشون مثبت شده کمک کنندس. علاوه بر این، جداسازی و آزمایش گربه‌ها ، رعایت بهداشت و نظافت با استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های ویروسی و واکسیناسیون علیه سایر ویروس‌های گربه‌سانان میتونه باعث کاهش ابتلای گربه ها بشه.
با این حال، تو خونه‌ها یا مراکزی که تعداد زیادی گربه دارن، از بین بردن کروناویروس گربه‌ها میتونه خیلی دشوار باشه و به این ترتیب، خطر ابتلا به پریتونیت عفونی گربه‌ها وجود خواهد داشت.
منبع: MSD
دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه سمنان
