تعریف زخم قرنیه سگ
زخم قرنیه سگ ها به بهش کراتیت اولسراتیو نیز گفته میشه در واقع وضعیتی هستش که قرنیه (لایه خارجی چشم)، فرسایش پیدا میکنه و باعث ایجاد شکاف یا فرورفتگی قرنیه میشه.
این شکاف هم میتونه سطحی باشه (روی سطح قرنیه) و هم میتونه لایه های عمیق تری از چشم رو تحت تاثیر قرار بده.
زخم قرنیه سگ میتونه منجر به درد، قرمزی چشم، ترشحات چشمی، پلک زدن های مکرر و یا بسته نگه داشتن چشم و گاهی اوقات، موجب تورم بشه. زخم قرنیه سگ یه بیماری شایع هستش و اغلب تو نژادهای براکیوسفالیک که بینی صافی دارن، دیده میشه. اما باید بهتون بگم که زخم قرنیه سگ میتونه هر نژادی رو تحت تاثیر قرار بده.
علائم زخم قرنیه سگ شامل چه مواردیه؟
علائم زخم قرنیه سگ ها بسته به علت ایجاد و همچنین شدت فرسایش قرنیه، از خفیف تا شدید متغیره. این علائم به ترتیب عبارتند از:
- پلک زدن بیش از حد
- ترشح بیش از اندازه اشک
- قرمزی چشم
- تورم پلک یا پوست اطراف چشم آسیب دیده
- پنجه زدن به چشم یا مالیدن صورت به دیوار یا زمین
- بالا رفتن پلک سوم (جایگاه پلک سوم، گوشه داخلی چشم هستش)
- بسته نگه داشتن چشم
- ترشحات زرد / سبز / خون آلود از چشم (در موارد شدید)
- سوراخ شدن لایه بیرونی چشم (قرنیه) / پارگی قرنیه (در موارد شدید)
- کور شدن چشم آسیب دیده (در موارد شدید)
- کم شدن اشتها
- بی حالی
علت ایحاد زخم قرنیه سگ ها چی میتونه باشه؟
هر چیزی که عملکرد قرنیه چشم رو مختل کنه میتونه باعث ایجاد زخم قرنیه سگ بشه؛ حتی اگه روی ساحتار طبیعی قرنیه، عملکرد و یا فیزیولوژی قرنیه تاثیر بذاره. علت ایجاد زخم قرنیه سگ ها معمولا تروما، آسیب جسم خارجی و یا سوختگی با مواد شیمیایی میتونه باشه.
در ادامه چند دلیل شایع برای زخم قرنیه سگ ها رو براتون لیست کردیم:
۱- ضربه (تروما)
خراش ناشی از ضربه سایر حیوانات، برخورد شاخه درخت به چشم، تماس چشم با گل و گیاه، صدمه در اثر مالیدن صورت با پنجه یا به دیوار
۲- اجسام خارجی
ماسه، خاک یا سایر مواد خارجی میتونه وارد چشم بشه، پشت چشم گیر کنه و باعث آسیب مکرر به قرنیه بشه.
۳- تحریک / سوختگی شیمیایی
شامضوها، داروهای موضعی یا محصولات تمیزکننده خانگی
۴- عفونت های باکتریایی
۵- عفونت های ویروسی
۶- مشکلات ثانویه چشم مربوط به ساختار / مشکلات مادرزادی چشم
از جمله رشد غیرطبیعی مژه ها (distichia)، توده ها یا تومورهای پلکی، انتروپیون
۷- خشکی چشم ثانویه
۸- مشکلات ثانویه مربوط به مسائل عصبی
اجازه نمیده که چشم به درستی پلک بزنه
۹- مشکلات ثانویه ناشی از بیماری های غدد برون ریز
مانند دیابت، بیماری کوشینگ و کم کاری تیروئید
۱۰- شرایط ثانویه ارثی:
ماندد دیستروفی لایه خارجی قرنیه که بیشتر در نژادهای باکسر، کینگ چارلز کاوالیر، کوکر اسپانیل، افغان هوند و مالاموت آلاسکایی دیده میشه.
دامپزشکان چطوری زخم قرنیه سگ رو تشخیص میدن؟
دامپزشک برای تشخیص زخم قرنیه سگ شما، آزمایش های چشمی مختلفی رو برای فهمیدن علت زخم و تصمیم برای روش درمانش، انجام میده. مهمترین بخش تشخیص و درمان زخم قرنیه سگ اینه که بفهمیم فرسایش قرنیه ساده و سطحیه یا عمقی و پیچیده.
زخم قرنیه سگ اگه ساده و بدون عارضه باشه، فقط سطحی ترین لایه قرنیه رو درگیر میکنه و معمولا طی ۷ تا ۱۰ روز، بدون اینکه به لایه های عمقی تر قرنیه نفوذ کنه، بهبود پیدا میکنه.
اما زخم قرنیه سگ اگه پیچیده باشه، به لایه های عمیق تر قرنیه هم نفوذ میکنه و به دلیل التهاب و تورم شدید و همچنین تهاجم میکروارگانیسم ها، احتمال عفونی شدن چشم وجود داره.
زخم قرنیه سگ به صورت پیچیده در ۳ حالت دیده میشه:
۱- زخم های مداوم قرنیه
شامل زخم های سطحی با لبه بیرونی که به سمت بالاست و همین، بهبود قرنیه رو سخت تر میکنه.
این نوع از زخم قرنیه سگ معمولا مدت درمان طولانی تری داره و طی چند هفته تا چند ماه، بهبودی تو چشم دیده میشه. در صورت بدتر شدن علائم و یا عدم بهبودی با درمان مناسب، گاها ممکنه که احتیاج به عمل جراحی باشه.
۲- جسم خارجی قرنیه
اجسام خارجی میتونن به صورت سطحی و یا عمقی، به قرنیه نفوذ کنن. هرچه جسم خارجی به لایه های عمیق تر قرنیه نفوذ کنه، التهاب چشم شدیدتر و سریع تر رخ میده. اجسام خارجی اغلب نیاز به جراحی برای برداشته شدن دارن.
۳- زخم های استرومایی (Stromal ulcers)
این زخم های عمیق ترین لایه قرنیه رو که دیواره ای بین لایه بیرونی چشم ، مایع موجود تو محفظه جلویی چشم رو شامل میشه، تحت تاثیر قرار میده. این مدل از زخم قرنیه سگ برای درمان نیاز به مدیریت پزشکی و جراحی دارن. این زخم ها اغلب عفونی، به شدت ملتهب و دردناک هستن.
دامپزشک یه معاینه بالینی کامل از چش برای بررسی وجود جسم خارجی، پارگی محسوس در چشم، وجود مژه های غیرطبیعی و همچنین بررسی برای وجود توده رو قبل از هر آزمایشی، انجام میده.
گاهی اوقات پارگی یا شکاف در چشم ممکنه بدون التهاب و یا همراه با التهاب، وجود داشته باشه. تو اکثر موارد، فرسایش سطحی قرنیه بدون تجهیزات خاص و با چشم غیرمسلح، قابل مشاهده نیست.
آزمایشات تشخیصی که معمولا توسط دامپزشک برای بررسی زخم قرنیه سگ انجام میشه شامل موارد زیره:
۱- قطره فلورسنت
یه قطره از این رنگ داخل چشم سگ ریخته میشه. این رنگ به بافت زخم شده میچسبه مگر زخمی که خیلی عمقی باشه. بنابراین فقط ناحیه فرسایش یافته رنگ رو به خودش جذب میکنه. زخم قرنیه سگ اگه کوچیک باشه برای تشخیصش نیار به تجهیزات مخصوصه. در حالی که زخم های بزرگتر معمولا بعد از رنگ آمیزی فلورسنت مشخص میشن.
۲- آزمایش اشک (Schirmer)
این روش یه آزمایش ساده و غیرتهاجمی به حساب میاد که برای اندازه گیری اشک تولید شده و تشخیص خشکی چشم مزمن استفاده میشه. اگه هیچ ماده شیمیایی یا جسم خارجی باعث ایجاد زخم قرنیه سگ نشده باشه، از این روش میشه استفاده کرد.
۳- سنجیدن فشار داخل چشم (Tonometry)
این روش هم یه آزمایش ساده و غیرتهاجمی به حساب میاد که به تشخیص فشار پشت چشم کمک میکنه. اگه زخم قرنیه عمیق و گسترده باشه، از این روش استفاده نمیشه چون ممکنه باعث پارگی قرنیه بشه.
این روش معمولا برای تشخیص بیماری هایی مثل گلوکوم، یووئیت و… مورد استفاده قرار میگیره.
۴- کشت باکتریایی
این روش شامل نمونه برداری از سلول های قرنیه اس، رشد سلول های باکتریایی رو مورد بررسی قرار میدن. استفاده از روش کشت باکتریایی برای انتخاب آنتی بیوتیک مناسب برای درمان زخم قرنیه سگ کمک کنندهست.
۵- سیتولوژی
این روش شامل گرفتن نمونه کوچکی از سلول های قرنیه برای بررسی زیر میکروسکوپه. سیتولوژی میتونه به درمان صحیح در زخم های چشمی مزمن، زخم های بهبود نیافته و یا عمیق، کمک کنه.
درمان زخم قرنیه سگ
درمان زخم قرنیه سگ ها بسته به نوع زخم و شدت زخم میتونه متفاوت باشه. درمان به دو نوع پزشکی و جراحی تقسیم بندی میشه.
۱- درمان پزشکی برای زخم قرنیه سگ ها
درمان رایج برای زخم قرنیه ساده شامل آنتی بیوتیک های وسیع الطیف، آنتی بیوتیک های موضعی و اغلب داروهای ضد درد موضعی میشه. گاهی اوقات داروی ضد درد سیستمیک نیز بسته به شدت زخم قرنیه سگ ممکنه تجویز بشه.
همچنین گاها ممکنه از لنزهای تماسی برای محافظت از لایه بیرونی چشم در حالی که زخم های بدون عارضه در حال بهبودی هستن، استفاده بشه. اکثرا زخم قرنیه سگ اگه ساده باشه با درمان مناسب، طی مدت ۳ تا ۷ روز بهبود پیدا میکنه. نکته ای که حائز اهمیته اینه که حواستون باید به روند درمان زخم قرنیه سگتون باشه تا مطمئن بشین زخم به لایه های عمقی تر نفوذ پیدا نمیکنه و همچنین عفونی هم نمیشه.
زخم های پیچیده اغلب به آنتی بیوتیک های موضعی قوی تری نیاز دارن و بسته به تشخیص دامپزشک باید هر ۲ تا ۴ ساعت یکبار برای سگ استفاده بشه. آنتی بیوتیک های خوراکی و داروهای مسکن هم برای درمان سیستمیک میتونه مورد استفاده قرار بگیره. این نوع از زخم قرنیه سگ ها باید به طور مداوم توسط دامپزشک چک بشه تا دامپزشک اطمینان حاصل کنه که با گذشت زمان، زخم بدتر نمیشه. چراکه ممکنه به زخم های عمیق تبدیل بشن که برای درمان نیاز به جراحی داره.
گاهی اوقات اجسام خارجی ساده و سطحی رو میشه با شست و شوی چشم با محلول مخصوص، از قرنیه خارج کرد. در حالی که اجسام خارجی عمیق تر اعلب نیاز به برداشته شدن تحت بیهوشی توسط جراح دارن.
پارگی یا زخم های باقی مانده رو میشه پسبعداز برداشتن با درمان های پزشکی تهاجمی به طور کامل درمان کرد.
۲- درمان جراحی برای زخم قرنیه سگ ها
مداخله جراحی زمانی ضرورت پیدا میکنه که زخم قرنیه سگ عمیق، پیچیده و مزمن باشه و دیگه به هیچ درمان دارویی پاسخ نده.
پیوند ملتحمه (بافت چشم) رایج ترین جراحی برای درمان زخم قرنیه سگ به حساب میاد. این جراحی به این صورته که بافت ملتحمه رو بر روی زخم میذارن که باعث بهبود زخم و تامین خون رسانی میشه.
در بعضی موارد، جراحی پلک سوم نیز انجام میشه. همچنین ممکنه به طور موقت لبه های پلک رو بهم بخیه بزنن که از این روش برای درمان زخم های ناشی از مشکلات مادرزادی یا مشکلات عصبی استفاده میشه. این کار برای اینه که در طول بهبودی، از چشم محافظت بشه.
همچنین استفاده از گردبند الیزابت در طول بهبودی زخم قرنیه سگ ها ضروریه. چراکه این احتمال وجود داره که سگ با پنجه به چشم های خودش ضربه بزنه یا صورتشو به جایی بماله. گردنبد الیزابت باید همیشه برای سگتون بسته بمونه تا زمانی که دامپزشک به شما این اجازه رو بده که براش باز کنین.
اگر برای بررسی و ویزیت چشم سگتون نیاز به ویزیت دامپزشک در منزل دارین کلیک کنین.
مدیریت و بهبودی زخم قرنیه سگ ها
زخم قرنیه سگ ها اگه از نوع ساده باشه، عمدتا در عرض ۵ تا ۷ روز با درمان مناسب، بهبود پیدا میکنن. همچنین این نوع از زخم قرنیه پیش آگهی مناسبی داره.
زخم قرنیه سگ اگه عمیق و پیچیده باشه، معمولا ۱ تا ۲ روز بعد تشخیص، مجدد توسط دامپزشک بررسی میشه که متوجه بشه آیا زخم رو به بهبودیه یا نه. داروهای استفاده شده برای این نوع از زخم قرنیه سگتون بر اساس کشت باکتریایی و سیتولوژی، تعیین میشه.
برای موارد شدیدتر که نیاز به مداخله جراحی از نوع پیوند ملتحمه هستش، باید ۲ تا ۳ ماه زمان ببره. برای زخم های چشمی ذوب، استرومایی عمیق یا عارضه دار، مراجعه به چشم پزشک دامپزشکی (چشم پزشک) معمولاً برای درمان و مداخله جراحی توصیه می شود. پیوند ملتحمه معمولاً به مدت ۲-۳ ماه در محل باقی می ماند. زخم های پیچیده به مدت چندین هفته پس از جراحی یا درمان، توسط دامپزشک به دقت تحت نظر گرفته میشه تا تولید اشک را ارزیابی کنه. همچنین سگ، ممکنه نیاز به مدیریت پزشکی برای دوره های کوتاه مدت یا در برخی موارد به طور دائمی داشته باشه.
هر بیماری زمینه ای یا ناهنجاری مادرزادی باید تشخیص داده بشه و به درستی درمان شه تا از زخم های مزمن چشم یا ایجاد مکرر زخم قرنیه سگتون در آینده جلوگیری شه.
منبع: petmd