کم خونی سگ؛ درمان، تشخیص و علائم

کم خونی سگ یه مشکل بالینی رایجه که نشون دهنده کاهش گلبول های قرمز خون (RBCs) هست. ‌گلبول های قرمز در مغز استخوان تولید میشن و اکسیژن رو به تمام بافت های بدن میرسونن.

سگ ها علائم کم خونی رو به شکل های مختلف بر اساس علت به وجود اومده، شدت و مدت نشون میدن. با بدتر شدن وضعیت کم خونی، سگ ها علائم بالینی مثل شوک و نارسایی سیستم قلبی عروقی و تنفسی رو نشون میدن.

 کم خونی سگ میتونه شدید و تهدید کننده زندگیش باشه. اگر حیوان خانگیتون لثه های رنگ پریده داره، برای نفس کشیدن مشکل داره، خونریزی فعال داره یا کبودی غیر طبیعی داره، فوراً به دامپزشکی مراجعه کنین.

اگر کار فوری داری و نیاز داری همین الان با دامپزشک صحبت کنی، روی همین نوشته کلیک کن!

 به طور کلی سه مدل کم خونی در سگ داریم:

• از بین رفتن RBC: مغز استخوان به مقدار طبیعی گلبول های قرمز تولید میکنه، اما  یه سری از اون ها از بین میرن و  به بیرون از رگ های خونی نشت پیدا میکنن.

•  تخریب RBC: بدن خیلی زود گلبول های قرمز رو از بین میبره.

•  کاهش تولید RBC: مغز استخوان گلبول های قرمز کافی تولید نمیکنه.

علاوه بر این انواع اصلی، نوع دیگه ایی از کم خونی وجود داره که میشه  بر اساس میزان پاسخگویی مغز استخوان دسته بندی کرد. در کم خونی ترمیمی، مغز استخوان به درستی به کاهش تعداد گلبول های قرمز پاسخ میده و شروع به ساخت گلبول های قرمز جدید میکنه. در کم خونی غیرترمیم کننده، مغز استخوان گلبول های قرمز کافی تولید نمیکنه.

علائم کم خونی در سگها

 علائم بالینی کم خونی در سگها بر اساس علت، شدت و طول بیماری متفاوت هست.  سگ‌های مبتلا به بیماری‌های مزمن ممکنه علائم بالینی مبهم داشته باشن یا علائم بالینی نداشته باشن. تا زمانی که کم‌خونی هنوز حاد نشده،‌ سگها میتونن کاهش تعداد گلبول‌های قرمز رو جبران کنن. علائم رایج کم خونی حاد در سگها عبارتن از:

•  ضعف
•  بی حالی
•  کاهش اشتها
•  پیکا (خوردن اقلام غیر خوراکی)
•  کاهش وزن
•  رنگ پریدگی غشاهای مخاطی (لثه)
•  افزایش ضربان قلب
•  افزایش تعداد تنفس (تنفس).
•  مشکل در تنفس
•  افتادن ناگهانی روی زمین
•  کبودی کوچک یا بزرگ روی بدن (پتشی و اکیموز)
•  زردی (تجمع رنگ زرد در خون و بافت)
•  خون اومدن از بینی، دهان، یا دستگاه ادراری تناسلی یا دستگاه گوارش

علل کم خونی در سگها

 کم خونی در همه نژادها، سنین و جنسیت سگ ها دیده میشه. بعضی از نژادها مستعد ابتلا به نوع خاصی از کم خونی به نام کم خونی همولیتیک با واسطه ایمنی (IMHA) هستن که عبارتن از:

•  کوکر اسپانیل آمریکایی
•  اشناوزر مینیاتوری
•  کولی
•  دوبرمن پینچر
•  اسپرینگر اسپانیل انگلیسی
•  پودل
•  بیشون فریز
•  پینچر مینیاتوری
•  سگ گله قدیمی انگلیسی
•  مالتی

 از دست دادن شدید خون موجب  تروما، جراحی، انعقاد (انعقاد ضعیف)، پارگی طحال و سرطان های خونریزی دهنده (همانژیوسارکوم) میشه. از دست دادن خون به صورت مزمن منجر به کم خونی در موارد‌ی زخم‌های گوارشی طولانی‌مدت، ابتلا به انگل‌ها (کرم قلاب‌دار و کک)، تومور، سوء تغذیه میشه.

به طور معمول، گلبول‌های قرمز در سگها حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ روز  عمر میکنن و در سنین پیری توسط طحال، کبد یا مغز استخوان حذف میشن.

نمونه های رایج این نوع کم خونی عبارتن از:

•  IMHA زمانی اتفاق میفته که سیستم ایمنی بدن به گلبول های قرمز خون حمله میکنه. این اتفاق میتونه در اثر پاسخ به یه محرک مثل بعضی داروها، عفونت ها، سرطان ها یا بیماری های التهابی رخ بدع. همچنین میتونه بدون هیچ دلیل مشخصی رخ بده.

•  انگل های RBC، مثل بابزیوز میتونن کم خونی ایجاد کنن.

•  استرس اکسیداتیو باعث کم خونی میشه و برای مثال در مسمومیت های پیاز/سیر، مسمومیت با استامینوفن و بنزوکائین و سمیت اتفاق میفته. استرس اکسیداتیو موجب میشه هموگلوبین حامل اکسیژن طبیعی به متهموگلوبین تبدیل بشه، که نمیتونه اکسیژن رو به سلول‌ها برسونه.

•  آسیب به گلبول های قرمز در بیماری کرم قلب، واسکولیت، بیماری قلبی، بیماری کبد، انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) و در بعضی سرطان ها اتفاق میفته.

 سایر علل تخریب گلبول های قرمز عبارتن از بعضی عفونت ها، انتقال خون ناسازگار، ناهنجاری ها و اختلالات ژنتیکی RBC، کتواسیدوز دیابتی، تجویز پروپوفول و هیپوفسفاتمی (فسفر کم).

 کاهش تولید RBC زمانی اتفاق میفته که مغز استخوان گلبول‌های قرمز کافی تولید نمیکنه. موارد زیر میتونن روی توانایی بدن رو تولید گلبول های قرمز خون تأثیر بزارن:

•  بیماری های التهابی مزمن
•  بیماری مزمن کلیوی
•  کم کاری تیروئید
•  بیماری آدیسون
•  شرایط ایمنی
•  عفونت
•  سرطان
•  سرکوب مغز استخوان از طریق عوامل عفونی، داروها و مسمومیت هایی مثل:
•  عوامل عفونی – پاروویروس، بابزیا، ارلیشیا
•  داروها – عوامل شیمی درمانی، سرب، متیمازول، فنوباربیتال، فنبندازول، TMS، آلبندازو

چجوری دامپزشکان کم خونی سگ رو تشخیص میدن؟

بیشتر اوقات دامپزشکان بر اساس تاریخچه بیمار و یافته های معاینه بالینی ممکنه به کم خونی مشکوک بشن – به خصوص اگر سگها لثه های رنگ پریده، کبودی یا تومورهای شکمی آشکار داشته باشن. با این حال، کم خونی سگ تنها با انجام آزمایش خون برای ارزیابی تعداد RBC و همچنین سایر عوامل RBC مثل اندازه، شکل و رنگ تشخیص داده میشه.

 شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش چندین فاکتور RBC رو بررسی میکنه. همه اینها به دامپزشک کمک میکنه تا درمان رو برای کم خونی انتخاب کنه.

 PCV/TS: این یه ابزار تشخیصی نسبتاً آسون و سریع برای بررسی حجم سلولی هستش، که راه دیگه ایی برای نظارت روی گلبول های قرمزه.

 شمارش رتیکولوسیت: این آزمایش به دنبال افزایش تعداد گلبول‌های قرمز جوان انجام میشه که پاسخ احیاکننده رو نشون میده.

 بیوشیمی و آنالیز ادرار: این آزمایش ها عملکرد اندام ها و سایر پارامترهایی رو که ممکنه موجب کم خونی بشن بررسی میکنه.

 تست آگلوتیناسیون اسلاید: این آزمایش خون ساده به دنبال تجمع غیر طبیعی گلبول های قرمز در IMHA اتفاق میفته.

 سیتولوژی یا اسمیر خون: این آزمایش گلبول های قرمز رو زیر میکروسکوپ ارزیابی میکنه.

 ارزیابی مغز استخوان: این آزمایش میتونه با بررسی مغز استخوان از نظر سرطان، نشانه‌های بازسازی یا عوامل عفونی به بررسی علل کم خونی کمک کنه.

 تصویربرداری: رادیوگرافی و سونوگرافی ممکنه به بررسی علل زمینه‌ای کم خونی، مثل تومورهای خونریزی‌دهنده کمک کنه.

 سایر آزمایش‌ها: سرولوژی برای عوامل عفونی، آزمایش‌های مدفوع، پروفایل‌های انعقادی، آزمایش غدد درون ریز، تست‌های عملکرد اندام‌ها و بیوپسی تومورها، همه آزمایش‌های ممکن دیگه برای سگ‌های مبتلا به کم خونی هستن.

 درمان کم خونی در سگها

 قدم اول برای سگهای مبتلا به کم خونی، درمان بیماری زمینه ای هستش. درمان بر اساس مزمن بودن و شدت بیماری متفاوته. برخی از روش های رایج درمان کم خونی عبارتن از:

•  جراحی برای برداشتن توده های خونریزی دهنده یا ترمیم زخم های تروماتیک

•  درمان با ویتامین K

•  داروهای ضد انگلی برای درمان انگل های داخلی

•  آنتی بیوتیک برای درمان عوامل عفونی منتقله از کنه یا سایر عوامل عفونی

•  قطع مصرف مواد مخدر

•  استروئیدها یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی برای درمان بیماری های خودایمنی

•  فرآورده های خونی برای تامین گلبول های قرمز و سایر سلول های خونی مهم

•  مراقبت های حمایتی، از جمله مایعات داخل وریدی 

مدیریت کم خونی در سگها

 اکثر دامپزشک ها از شمارش کامل خون و/یا آزمایش PCV/TS برای مشاهده پاسخ سگ به درمان، علاوه بر مشاهده سایر بیماری‌هایی که موجب کم خونی میشن، استفاده میکنن. به طور کلی، اگر بیماری زمینه ای درمان بشه، کم خونی ممکنه چندین هفته طول بکشه تا سگ به حالت عادی برگرده، اما بهبود بالینی معمولاً طی چند روز مشاهده میشه.

منبع: petmd