عفونت گوش گربه یا اوتیت خارجی، التهاب (تورم) مجرای گوش خارجیه. این التهاب ممکنه حاد یا مزمن (طولانی مدت) باشه. اوتیت خارجی یه بیماری شایع توی گربه ها و کمتر شایع توی سگ هاست و دلایل مختلفی داره.
گوش گربه به سه بخش اصلی تقسیم میشه:
- گوش خارجی
- گوش میانی
- گوش داخلی
پرده ی گوش ، مجرای گوش خارجی رو از گوش میانی و گوش داخلی جدا می کنه. گوش میانی و گوش داخلی ساختارهای بسیار حساسی دارن که توی شنوایی و تعادل نقش مهمی دارن. عفونت‌های مزمن و شدید گوش خارجی در نهایت می‌تونه به عفونت‌های جدی‌تر گوش میانی یا گوش داخلی تبدیل بشه.
گوش خارجی شامل پینا یا قسمت مثلث غضروفی گوشه که توسط پوست پوشونده شده و مجرای گوش خارجیه. پینا به شکل یه قیفه که به امواج صوتی کمک می‌کنه تا به داخل گوش، پایین کانال گوش و قسمت‌هایی از گوش که صداها رو پردازش میکنن وارد بشن و در واقع نقش جمع آوری صداهارو داره. گربه ها شنوایی بسیار حساسی دارن که تا حدی به دلیل کانال بزرگتر در مقایسه با انسانه. یه کانال عمیق تر امکان پردازش بهتر صدا رو فراهم می کنه. با این حال، کانال گوش عمیق تر ممکنه کثیفی و موم بیشتری داشته باشه و ریسک ابتلا به عفونت توش بیشتر باشه.
مجرای گوش توسط پوست پوشیده شده و دارای درجات مختلفی از مو هستش. قسمت عمیق مجرای گوش یه محیط تاریک و اغلب مرطوبه که می تونه محل مناسبی برای پرورش و تکثیر انواع قارچ ها و باکتری ها باشه.
علائم عفونت گوش گربه
گربه های مبتلا به عفونت گوش ممکنه تفاوت هایی رو توی شدت و طول مدت عفونت تجربه کنن. اما به طور کلی اغلب گربه ها این علائم رو دارن:
- تکون دادن سر
- خاروندن گوش ها
- کج نگه داشتن سر
- افزایش ترشحات گوش و بد بو بودن ترشحات
- پینای متورم، قرمز و احتمالاً دارای زخم
- گوش درد
بسته به علت، عفونت گوش ممکنه یک یا هر دو گوش رو درگیر کنه اما اینکه هر دو گوش درگیر بشن شایع تره.
با پیشرفت عفونت و التهاب به گوش داخلی و میانی، گربه ها ممکنه علائم ناهماهنگی، عدم تعادل و مشکلات دهلیزی رو نشون بدن. سیستم دهلیزی در تعادل، حرکت و جهت گیری نقش داره. مشکلات سیستم دهلیزی شبیه سرگیجه توی انسان هاست. این عفونت ها همچنین ممکنه به پینا آسیب برسونن تا جایی که هماتوم ایجاد بشه.
علل عفونت گوش گربه
اوتیت خارجی در گربه یا عفونت گوش گربه دلایل زیادی داره. عوامل مستعد کننده مثل شکل غیرعادی گوش (برای مثال توی گربه های اسکاتیش فولد) ممکنه خطر عفونت گوش رو افزایش بده. گربه هایی با تولید بیش از حد موم، موهای زیاد گوش، یا مجرای گوش کوچیک بطور غیرطبیعی هم ممکنه مستعد عفونت گوش باشن.
کنه های گوش از علل شایع عفونت گوش گربه ها هستن. بچه گربه ها و گربه های بیرون از خونه بیشتر مستعد ابتلا هستن، چون کنه ها می تونن بین گربه ها و سگ ها پخش بشن.
آلرژی هم یکی از علل شایع التهاب و عفونت گوش گربه هاست. گربه ها ممکنه نسبت به غذا، محیط یا هر دو واکنش آلرژیک نشون بدن. گربه‌ها معمولاً نشونه‌هایی از بیماری پوستی همراه با آلرژی دارن و چون مجرای گوش پوشیده از پوسته، گوش‌ها هم می‌تونن تحت تأثیر قرار بگیرن.
باکتری ها و مخمرها معمولاً عفونت های ثانویه و فرصت طلب هستن. این به این معنیه که مشکل اصلی مخمر یا باکتری نیست، بلکه این پاتوژن ها از کانال ضعیف و آسیب دیده گوش برای تکثیر سوء استفاده می کنن و در نتیجه باعث ایجاد بیماری های اضافی میشن و حالت اولیه ی بیماری رو تشدید میکنن.
کانال های گوش سالم می تونن در برابر رشد بیش از حد باکتری ها و مخمرها مبارزه کرده و در برابر اونا دفاع کنن، اما این توانایی زمانی که بیمار میشن و گوش دچار مشکل میشه از بین میره. عفونت های ثانویه از شایع ترین انواع عفونت گوش هستن.
سایر علل التهاب گوش و مواردی که احتمال ایجاد عفونت گوش گربه به طور ثانویه رو دارن عبارتند از:
- اجسام خارجی (ریشه های چمن یا مو)
- پولیپ
- سرطان و تومور ها
- اختلالات پوستی
- اختلالات غدد درون ریز (کم کاری تیروئید، بیماری کوشینگ)
- اختلالات ناشی از سیستم ایمنی
- اختلالات غدد سباسه
- تمیز کردن گوش بصورت خشن و تهاجمی
درمان های نامناسب یا استفاده از داروهایی که برای گوش توصیه نشدن، مثل پراکسید هیدروژن یا الکل می تونن باعث التهاب بشن. حتی برخی از داروهایی که برای استفاده توی گوش طراحی شدن، اگه توسط دامپزشک تجویز نشده باشن، ممکنه باعث ایجاد مشکلاتی بشن، بنابراین همیشه مهمه که قبل از استفاده از هر دارویی برای گربتون، با دامپزشک مشورت کنین.
دامپزشک ها چجوری عفونت گوش گربه رو تشخیص میدن؟
دامپزشک ها بر اساس معاینه گوش گربه و علائم بالینی به عفونت گوش مشکوک خواهند شد. مجرای گوش و پرده گوش از نظر علائم التهاب، وجود جرم و کثیفی، توده ها یا سایر ناهنجاری ها توسط دامپزشک بررسی میشه. در موارد شدیدتر، پرده گوش ممکنه پاره بشه که این اتفاق پروسه درمان رو تغییر میده.
دامپزشک ها تنها بر اساس معاینه فیزیکی می‌تونن التهاب گوش رو تشخیص بدن، اما ممکنه آزمایش‌های بیشتری برای تأیید وجود عفونت‌های باکتریایی، قارچی یا انگلی مورد نیاز باشه.
این آزمایش های شامل:
- سیتولوژی، روش استاندارد طلایی برای تشخیص عفونت گوشه. بر اساس این ازمایش، یه سواب توی گوش آسیب دیده وارد میشه تا سلول ها، باقی مانده جرم ها و ترشحات جمع آوری بشه. بعدش این نمونه ها رو زیر میکروسکوپ برای بررسی وجود کنه ها، باکتری ها، مخمرها یا سلول های غیر طبیعی التهابی مشاهده میکنن.
- کشت باکتریایی گوش آسیب دیده شامل وارد کردن یه سواب استریل داخل گوش آسیب دیده برای به دست آوردن نمونه ای از باکتری هاست. سپس این باکتری ها رو توی یه محیط آزمایشگاهی رشد میدن و در برابر سایر گونه های مختلف باکتری آزمایش میکنن تا ببینن که حیوون خونگی شما به کدوم نوع حساس تره.
- تصویربرداری و سایر آزمایش‌ها ممکنه برای موارد مزمن یا مواردی که به درمان پاسخ نمیدن لازم باشه.
درمان عفونت گوش گربه
هدف، درمان علت اصلی عفونت و همچنین درمان هر گونه عفونت ثانویه ست. لیزر درمانی سرد اغلب همراه با داروها برای کمک به درمان درد و کاهش التهاب استفاده میشه.
انگل گوش: داروهای ضد انگلی موضعی اغلب برای درمان کنه گوش استفاده میشه. برخی از داروهای ضد انگلی موضعی هم ممکنه مستقیماً داخل کانال گوش قرار داده بشن.
آلرژی ها: راه‌های زیادی برای درمان آلرژی وجود داره، اما اولین قدم اینه که بفهمیم آلرژی محیطیه یا غذایی. ممکنه از آزمایشات رژیم غذایی و همچنین آزمایش های تخصصی برای یافتن آلرژن های بالقوه استفاده بشه. بعد از اون با استفاده از داروهای ضدالرژی که توسط دامپزشک تجویز میشه علائم بیماری رو کاهش میدن.
عفونت های باکتریایی و مخمری: این عفونت ها معمولاً ثانویه به یک علت زمینه ای هستن، اما همچنان نیاز به درمان دارن. اغلب، داروهایی که حاوی آنتی بیوتیک، ضد قارچ و ضد التهاب هستن در مجرای گوش آسیب دیده قرار می گیرن. برخی از داروهای اوتیک (گوش) برای ۱ تا ۲ هفته در مجرای گوش باقی می مونن و باید استفاده بشن. برخی دیگه ممکنه نیاز به تجویز روزانه یا دو بار در روز توسط سرپرست حیوون خونگی داشته باشن.
تمیز کردن گوش بخش مهمی از درمان اوتیت خارجی یا عفونت گوش گربه هستش. باقی موندن جرم ها توی مجرای گوش می تونه عفونت رو ادامه دار و درمان رو دشوارتر کنه.
برای تمیز کردن گوش، کانال رو با پاک کننده مناسب گوش تمیز کنین و به آرومی ماساژ بدین و اون چیزایی رو که توی قسمت عمودی گوش احساس می‌کنین پاک کنین. اگه سعی کنین به قسمت های عمیق تر برین، ممکنه به گوش و پرده گوش آسیب بزنین پس هیچوقت به تنهایی این کار رو انجام ندین و این مورد رو به دامپزشک بسپرین.
برای درمان مناسب و دقیق، با دامپزشک در مورد روش صحیح دارو دادن و تمیز کردن گوش گربه صحبت کنین. خیلی از دامپزشک ها محلول کلر هگزیدین رو برای تمیز کردن توصیه می کنن، اما همیشه قبل از شروع هر گونه دارو یا مکمل با دامپزشک مشورت کنین.
در موارد شدیدتر، داروهای ضد التهاب خوراکی (استروئیدها یا NSAIDS) ممکنه برای کاهش التهاب و درمان درد مورد نیاز باشه. همچنین ممکنه در موارد شدید، مزمن یا عود کننده عفونت گوش گربه به آنتی بیوتیک های خوراکی و ضد قارچ ها نیاز باشه.
ممکنه برای تومورها، اجسام خارجی یا پولیپ مجرای گوش، جراحی لازم باشه.
درمان خونگی عفونت گوش گربه
تمیز کردن گوش توی خونه می تونه بخش مهمی از کمک به سالم موندن گوش های گربه شما و یافتن زودهنگام مشکلات باشه.
در حالی که بسیاری از محصولات بدون نسخه وجود دارن که ادعا می کنن مشکلات گوش رو درمان می کنن، گوش عضوی بسیار حساسه. بسیاری از محصولات برای گوش سمی هستن و ممکنه منجر به درد، کاهش شنوایی، زخم و حتی علائم عصبی بشن. همیشه بهترین کار اینه که دامپزشک گربه شما هر گونه مشکل گوش رو تشخیص داده و درمان کنه.
بهبود و مدیریت عفونت گوش گربه
گربه ها معمولاً ظرف چند روز پس از درمان احساس بهتری پیدا می کنن. وقتی که به نظر می رسه دارن بهبود پیدا میکنن، ممکنه وسوسه انگیز باشه که درمان رو متوقف کنین یا وقت های ویزیت بعدی رو با دامپزشک لغو کنین. با این حال، تمام داروها باید برای طول درمان کامل (معمولاً ۷ تا ۱۴ روز) استفاده بشن و یه معاینه مجدد همراه با سیتولوژی باید برنامه ریزی بشه. علل شایع شکست درمان شامل درمان های طولانی و یا درمان ناکافیه. مهمه که یاد بگیرین چجوری گوش های گربه خودتونو تمیز کنین و چجوری داروهارو استفاده کنین تا مطمئن بشین که دارو به قسمت عمیق کانال گوش میرسه.
بررسی مجدد سیتولوژی و معاینه دامپزشکی مهمه و یکی از موارد زیر رو نشون میده:
- وضعیت عفونت گوش بهتر شده، اما به طور کامل برطرف نشده ؛ حتی اگه حیوون خونگی شما کاملاً احساس خوبی داشته باشه و مشکلی رو بروز نده.
- عفونت گوش برطرف شده و میشه درمان رو متوقف کرد.
- ماهیت عفونت گوش تغییر کرده و الان نیازه که یه دوره ی درمانی متفاوت طی بشه.
برخی از گربه‌ها ممکنه دچار عفونت‌های مکرر گوش بشن، به‌خصوص اگه آناتومی غیرطبیعی کانال گوش یا مسائل مستعد مزمن مثل آلرژی داشته باشن. سایر مسائل، مثل اجسام خارجی یا کنه های گوش، راحت تر درمان میشن و عود نمی کنن.
به طور کلی، گربه های مبتلا به عفونت گوش، پیش آگهی خوبی دارن. مداخله زودهنگام، تکمیل کامل هر دارویی و درمان عوامل زمینه‌ای کلید موفقیت هستن.
منبع: petmd
دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه سمنان
