فحلی گربه فرایندیه که دستگاه تولید مثلی گربه های ماده رو برای بارداری و باروری و تولید بچه گربه ها اماده میکنه. چرخه فحلی گربه ها بسیار متفاوت از چرخه فحلی سگ و انسان هاست و اگه گربه خودتونو عقیم نکردین، تشخیص علائم فحلی گربه بسیار مهمه.
گربه ها توی چه سنی فحل میشن؟
بیشتر گربه ها از ۵ تا ۹ ماهگی فحلیشون شروع میشه. از طرفی بعضی از بچه گربه ها از ۳ تا ۴ ماهگی شروع به بروز علائم فحلی می کنن، در حالی که برخی دیگه ممکنه اولین فحلی رو تا ۱۸ ماهگی تجربه نکنن. زمان بندی فحلی گربه به نژاد، وزن و حتی زمان تولد گربه شما به میزان زیادی بستگی داره.
گربه ها چقدر توی چرخه فحلی میمونن؟
طول چرخه فحلی گربه متفاوته و از چهار مرحله اصلی تشکیل شده:
پروستروس
اولین مرحله فحلی گربه ماده، پرواستروس نامیده میشه. این مرحله وقتیه که سطح استروژن شروع به افزایش می کنه. این مرحله معمولاً یک یا دو روز طول می کشه. گربه های نر ممکنه توی این مدت علاقه بیشتری به گربه ماده نشون بدن، اما گربه های ماده علاقه زیادی به گربه ی نر نخواهد داشت.
استروس
استروس واضح ترین مرحله از چرخه فحلی گربه ست و حدود یک هفته طول می کشه (اگرچه می تونه بین سه تا ۱۴ روز طول بکشه). مرحله فحلی همون چیزیه که بسیاری از افراد وقتی میگن گربه فحله، بهش اشاره میکنن.
وقتی که گربه ماده توی دوره فحلیه، ممکنه تغییرات رفتاری زیادی از خودش نشون بده، مثل لیس زدن بیش از حد، صدا زدن بیش از حد و بی قراری. این دوره، مرحله ایه که جفت گیری اتفاق می افته.
متستروس
متستروس و اینترستروس زمان های بین چرخه های فحلی هستن. گربه‌ها به عنوان تخمک‌گذار القایی شناخته میشن، به این معنی که تخمدان‌های اونا تنها در صورتی تخمک آزاد میکنن که با یه گربه نر جفتگیری انجام بده.
اگه یه گربه توی دوره فحلی جفت گیری کنه، تخمک ها توسط تخمدان ها آزاد میشن و توی چرخه مکث ایجاد میشه. اگه هیچ تخمکی بارور نشه، این مرحله متستروس نامیده میشه که ۳۰ تا ۴۰ روز طول می کشه. تخمک های بارور شده منجر به بارداری (۶۰ تا ۶۴ روز) میشن.
اینترستروس
اگه یه گربه توی دوره فحلی جفتگیری نکنه یا تخمک آزاد نکنه، یک تا سه هفته توی مرحله اینترستروس میره، جایی که رفتارهای فحلی کاهش پیدا میکنه و دوباره چرخه رو پرواستروس جدید شروع می کنه.
آنستروس
گربه ها فقط زمان های خاصی از سال فحلی رو تجربه می کنن. در بین چرخه های فعال، دو تا سه ماه بدون هیچ گونه فعالیت هورمونی خواهند بود. این زمان به آنستروس معروفه.
گربه ها هر چند وقت یک بار فحل میشن؟
بیشتر چرخه های فحلی گربه تحت تأثیر فصل و ساعات روشناییه. گربه‌ها به‌عنوان حیوانات «روز بلند» شناخته میشن، چون چرخه‌های فحلی اونا از بهار ( از اواخر بهمن و اسفند) شروع میشه. چرخه های فحلی اغلب تا ماه مهر یا آبان قبل از شروع آنستروس ادامه پیدا میکنه و تنها در صورت وقوع زاد و ولد قطع میشه.
فحلی گربه چه علائمی داره؟
برخلاف سگ‌ها و انسان‌ها، گربه‌ها در طول چرخه فحلیشون خونریزی ندارن و اکثر علائمی که سرپرست های حیوان خانگی بهش اشاره میکنن رفتاریه. یه گربه ی فحل ممکنه:
- نسبت به انسان ها و گربه های دیگه به شدت حساس بشه
- برای جلب توجه گربه های نر بیش از حد صدا کنه
- اشتهاش کم بشه
- بی قرار بشه
- ادرار مکرر یا نا به جا داشته باشه، مثلا خارج از ظرف خاکش ادرار کنه (اگرچه این علائم نادرتر هستن)
بسیاری از سرپرست های حیوانات خانگی در طول چرخه فحلی نگران میشن و فکر میکنن که گربه هاشون واقعاً به دلیل شدت تغییر رفتار، درد دارن. اگر گربه شما تغییرات رفتاری ناگهانی رو تجربه کرد، با دامپزشک صحبت کنین.
وقتی گربه شما فحله چه کاری باید انجام بدین؟
برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، گربه های ماده نباید حین دوره فحلی از خونه خارج بشن.
اگه قصد عقیم کردن گربتونو ندارین، طول و دفعات رفتارهای فحلی رو به دقت بررسی کنین تا عوارضی مثل حاملگی کاذب (بارداری کاذب) یا موکومترا (مخاط رحم) رو تفریق کنین. پیومترا یا عفونت رحم یه مسئله تهدید کننده زندگیه. پیومتر می تونه توی هر سنی رخ بده اما بیشتر توی گربه های ماده میانسال دیده میشه.
اگه گربتون هر یک از علائم زیر رو در طول یا بعد از چرخه فحلیش نشون داد، پیش دامپزشک ببریدش:
- ترشحات واژن
- کمبود اشتها
- اسهال
- استفراغ
جلوگیری از فحلی گربه ها
تنها راه برای جلوگیری از چرخه فحلی و بارداری گربه‌های ماده، برداشتن رحم و تخمدان‌های اونا طی جراحی عقیم‌سازیه.
گربه هایی که عقیم نمیشن، نه تنها به دلیل تغییرات رفتاری مربوط به فحلی، خودشون و شماره اذیت میکنن، بلکه بیشتر مستعد ابتلا به پیومتر، حاملگی کاذب، سرطان پستان و سرطان تخمدان میشن.
در حال حاضر هیچ مقاله و تحقیقاتی ثابت نکرده که اگه به گربه اجازه بدیم که قبل از عقیم کردن، چرخه فحلیرو تجربه کنه براش مفیده. پس توصیه میشه که بچه گربتونو توی سن ۵ تا ۶ ماهگی عقیم کنین تا کاملاً از این چرخه جلوگیری کنین.
سوالات متداول درباره فحلی گربه
در ادامه چند تا از مهم ترین سوالات سرپرست های پت درباره فحلی گربه هارو بررسی میکنیم.
آیا گربه ها طی فحلی خونریزی می کنن؟
گربه ها هرگز نباید در طول چرخه فحلی یا حاملگی خونریزی یا ترشحات خونی داشته باشن، اگرچه به ندرت ممکنه ترشحات واژن واضح در حین پرواستروس داشته باشن. دیدن خون واژن از گربه دلیلی برای ویزیت اضطراری دامپزشکه.
آیا میشه گربه رو توی دوران فحلی عقیم کرد؟
بله، می تونین گربه خودتونو عقیم کنین حتی اگه توی میانه چرخه فحلی باشه. وقتی که فحلی گربه شروع میشه، ماه ها انتظار برای عقیم کردن توی دوره آنستروس نسبت به انجام این روش در طول چرخه، خطر بیشتری براش به همراه خواهد داشت.
آیا گربه های نر هم فحل میشن؟
گربه های نر به دلیل نداشتن بافت تخمدان نمی تونن فحل بشن. نرهای سالم می تونن در هر زمانی با ماده ها جفت گیری کنن.
گربه چند روز فحله؟
مرحله استروس چرخه فحلی (معروف به فحلی رفتاری) ۳ تا ۱۴ روز طول می کشه که معمولاً به طور متوسط یک هفته طول می کشه.
چجوری بفهمم گربه من فحله؟
اگه شک دارین که گربه شما فحله یا نه با دامپزشک صحبت کنین. نشونه‌های معمول گربه‌ها طی فحلی شامل تغییرات رفتاری مثل سر و صدا کردن، رفتار جلب توجه و بی‌قراریه.
منبع: petmd
دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه سمنان
