تشنج سگ؛ علائم، علل و درمان تشنج سگ چیه؟

تشنج سگ ها می تونه به دلایل مختلفی رخ بده. صرع ایدیوپاتیک شایع ترین علت تشنج سگ هاست. تشنج زمانی اتفاق می‌افته که قشر مغز به شکلی غیرعادی عمل می‌کنه و منجر به رفتارها یا حرکات غیرعادی میشه.

علت این نقص ممکنه یه ناهنجاری فیزیکی، قرار گرفتن در معرض سم، تروما یا بیماری باشه. در حالی که هر نژادی از سگ ممکنه دچار تشنج بشه، برخی از نژادها از جمله ژرمن شپرد، بیگل، هاسکی، آکیتا و لابرادور رتریورها مستعد ابتلا به تشنج هستن.

تشنج چیه؟

تشنج نشونه ای از اختلال عصبی در مغز سگ هاست. دلایل زیادی برای تشنج وجود داره، از آناتومیک گرفته تا محیطی، اما همه اونا منجر به اختلال موقتی تکانه های الکتریکی طبیعی در مغز سگ میشن. تظاهر تشنج از یه وقفه لحظه ای توی هوشیاری تا تشنج های فیزیکی تمام عیار متغیره.

تشنج طولانی مدت (بیش از پنج دقیقه) یا مجموعه ای از تشنج هایی که به صورت متوالی و سریع اتفاق می افته، یه وضعیت اورژانسی محسوب میشه.

در صورت عدم درمان، این نوع تشنج می تونه منجر به آسیب مغزی، هایپرترمی (بالا رفتن دمای بدن) و مرگ بشه. سگ هایی که وضعیت صرع دارن نیاز به بستری شدن توی بیمارستان دارن و ممکنه به تزریق مداوم دارو برای توقف تشنج نیاز داشته باشن.

علائم تشنج سگ ها

علائم تشنج سگ شامل سه مرحله ست که به ترتیب به شرح زیره:

1. مرحله پیش از ظهور: سگ شما ممکنه قبل از وقوع تشنج احساس کنه که چیزی درست نیست و رفتار عجیبی از خودش نشون بده. این رفتار های عجیب شامل راه رفتن، ناله کردن، جابجا کردن بی دلیل وسایل یا اسباب بازی هاش، دویدن به سمت دیوارها یا مبلمان و بی حال شدن باشه. این مرحله که به اون علائم اولیه بیماری هم گفته میشه، می‌تونه از چند ثانیه تا چند روز طول بکشه. این علائم معمولاً خفیف هستن، بنابراین ممکنه شما به عنوان سرپرست سگ متوجه غیر طبیعی بودن وضعیت سگتون نشین.
2. مرحله ظهور: این مرحله ایه که شما احتمالا متوجه تشنج سگ خواهید شد و صرف نظر از شدت اون به عنوان تشنج طبقه بندی میشه. سگ شما ممکنه نشونه هایی از عدم هوشیاری رو بروز بده، به نقاط اطراف خیره بشه، به شکل دایره ای بدوه یا تشنج کنه. این مرحله می تونه از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشه و فاز فعال تشنج محسوب میشه.
3. مرحله پس از ظهور: این مرحله ممکنه از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشه. به غیر از نفس نفس زدن شدید، علائم می تونه خفیف باشه و ممکنه مورد توجه قرار نگیره. پس از تشنج، سگ ممکنه بی حال یا افسرده به نظر برسه. از طرف دیگه، برخی از سگ ها برای مدتی بی قرار به نظر میرسن. این مرحله دوره ی پس از ظهور نامیده میشه و طول دوره بهبودی می تونه کاملاً متغیر باشه.

در طول فاز فعال تشنج سگ، علائم به صورت علائم حرکتی غیر طبیعی، علائم رفتاری غیرطبیعی یا ترکیبی از هر دو ظاهر میشه.

علائم زیر شایع هستن اما ممکنه نگران کننده و هشدار دهنده باشن:

• سگ شما ممکنه تغییراتی توی سطح هوشیاری نشون بده یا حتی در طی تشنج بیهوش بشه.

• ممکنه تغییری توی انقباض عضلات ایجاد بشه که باعث سفت شدن پاها و گردن میشه.

• ممکنه حرکات تکان دهنده ماهیچه ها و/یا دست و پا زدن  سگ شما وجود داشته باشه.

• ماهیچه های صورت هم ممکنه توی فعالیت تشنج سگ دخیل باشن که باعث میشه که پلک های سگ شما منقبض بشه یا دهان به شدت باز و بسته بشه.

• سگ شما ممکنه به طور موقت کنترل عملکردهای بدن خودشو از دست بده و بیش از حد ادرار کنه، مدفوع کنه یا بزاقش جاری بشه.

به محض دیدن اولین نشونه های تشنج، مهمه که مطمئن بشین که سگ شما توی مکان امنی قرار داره که نتونه به سرش ضربه بزنه یا از بلندی سقوط کنه؛ چون در طی تشنج حرکات بالقوه شدید و تکان دهنده ای رو به صورت غیر ارادی تجربه می کنه. موقع تشنج سگ دست و صورت خودتونو از دهان سگتون دور نگه دارین چون سگ شما نمی تونه حرکات خودشو کنترل کنه و ممکنه ناخواسته شما رو گاز بگیره.

اگه سگ شما تشنج های مکرر داشته باشه، احتمالاً به این وضعیت عادت میکنین و میدونین که باید خیلی سریع سگتونو به مکانی امن (در صورت امکان) انتقال بدین و یه دستمال برای تمیز کردن آب دهان، ادرار و مدفوع در دسترس داشته باشین.

تشنج های شدید همراه با غش (تشنج گرند مال)

این تشنج ها ، تشنج های حرکتی عمومی هستن که کل بدن رو درگیر می کنن. سگی که از این نوع تشنج رنج می بره ممکنه به زمین بیفته، بدنش سفت بشه و تمام بدن خودشو به شدت تکون بده. بسیاری از سگ‌ها بزاقشون بیرون میریزه یا دهانشون کف می‌کنه. برخی از سگ ها هم بی‌اختیار ادرار و/یا مدفوع می‌کنن. همچنین ممکنه سگ در طول تشنج ناله کنه و غر بزنه.

تشنج کلاستر

تشنج های سگ به صورت کلاستر جدی هستن و با تشنج های گرند مال متعدد در طی ۲۴ ساعت که ممکنه متوالی اتفاق بیفته متمایز میشن و شدت اونا و خطر ابتلا به وضعیت صرع رو افزایش میدن.

تشنج های سایکو موتور

تشنج های روانی حرکتی یا همون سایکو موتور با رفتارهای عجیب و غریب مشخص میشن که فقط یک یا دو دقیقه طول می کشن. به عنوان مثال، سگ شما ممکنه ناگهان شروع به تعقیب دم خودش بکنه یا طوری رفتار کنه که انگار چیزهایی رو می بینه که اونجا نیستن.

تشنج فوکال یا کانونی

تشنج های کانونی خفیف ترین نوع تشنج سگ ها هستن. این تشنج ها محدود به قسمت خاصی از بدن هستن و ممکنه بیشتر از یه تکان در عضلات صورت یا اندام سگ به نظر نرسن.

علل تشنج سگ

تشنج علل مختلفی داره و تأثیرات خارجی مختلفی می تونه باعث تشنج در سگ های مستعد بشه. علل شایع تشنج سگ شامل موارد زیره:

• صرع ایدیوپاتیک ؛ یعنی به طور کلی ارثی و بدون علت آناتومیکی یا محیطی شناخته شده ای در نظر گرفته میشن.

• تغییر فعالیت مغز؛ مثل به خواب رفتن، بیدار شدن، یا تجربه سطح بالایی از تحریک/هیجان

• مواد آلرژی زای موجود توی غذای سگ؛ مثل رزماری، گلوتن، غلات

• مواد شیمیایی سمی؛ مثل پاک کننده های خانگی، آفت کش ها

• سموم حشرات یا مارها ناشی از نیش و گزش

• شانت پورتوسیستمیک کبدی

• تومور مغزی (بدخیم یا خوش خیم)
  
  

تشخیص تشنج در سگ ها

اگه سگ شما برای اولین باره که تشنج رو تجربه می کنه، با دامپزشک تماس بگیرین، که در صورت لزوم به تثبیت سگ شما کمک می کنه.

مرحله بعدی انجام آزمایش های تشخیصیه که با پانل های خونی (CBC، کبدی، تیروئید) و معاینه فیزیکی شروع میشه. اگه آزمایش اولیه قطعی نباشه، متخصص مغز و اعصاب دامپزشکی ممکنه سی تی اسکن، ام آر آی یا ضربه زدن به مایع مغزی نخاعی (CSF) انجام بده تا اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت سگ شما جمع آوری کنه.

درمان و پیشگیری تشنج سگ

اگه ناهنجاری‌های مغزی، تومورهای مغزی، التهاب در مغز یا مشکلات کبدی رد بشه، سگ شما احتمالاً مبتلا به صرع ایدیوپاتیک تشخیص داده میشه و به کمک داروهای ضد تشنج برای پیشگیری یا کاهش وقوع تشنج درمان میشه.

داروهای تجویزی برای درمان تشنج سگ

یک یا چند داروی ضد تشنج ممکنه توسط دامپزشک برای کنترل تشنج سگ شما تجویز بشه:

• فنوباربیتال
• پتاسیم بروماید (KBr)
• پریمیدون
• ایمپیتوئین
• زونیسامید
• لوتیراستام

برای بسیاری از سگ ها، یک دوره آزمون و خطا با درمان ضد تشنج صورت میگیره. داروها ممکنه تا زمانی که تشنج سگ شما بهبود پیدا کنه ترکیب، تنظیم یا تعویض بشن. در بسیاری از موارد، آزمایشات آزمایشگاهی باید به طور منظم انجام بشن تا پاسخ سگ شما به دارو و سلامت کلی رو کنترل کنه.

پیش آگهی سگ های مبتلا به تشنج

اگه تشنج کمتر از یک بار در ماه رخ بده، اکثر دامپزشک ها درمان دارویی رو آغاز نمی کنن. مثل هر دارویی، داروهای ضد تشنج هم عوارض جانبی دارن. اگه این داروها به مدیریت تشنج سگ شما کمک کنن، ممکنه متوجه بشین که مزایای اون بیشتر از خطراتشه.

هنگامی که استفاده از داروهارو شروع می کنین، اغلب مادام العمر مورد نیاز هستن و باید حداقل دو بار در روز تجویز بشن. اگرچه این یه مسئولیت بزرگه، این کار میتونه به افزایش عمر سگ شما کمک کنه. بسیاری از سگ های مبتلا به صرع زندگی شاد و عادی همراه با تشنج های نادر دارن.

اگه شک دارین که حیوان خانگی شما بیماره یا نه، فوراً با دامپزشک تماس بگیرین. برای سؤالات مربوط به سلامتی، همیشه با دامپزشک مشورت کنین، چون اونا حیوان خانگی شما رو معاینه کردن، سابقه سلامتی حیوان خانگی رو می دونن و می تونن بهترین توصیه ها رو برای حیوان خانگی شما ارائه بدن.

وتوریا هم همیشه همراه شماست تا هم به صورت مشاوره دامپزشکی آنلاین و هم به صورت خدمات دامپزشکی در محل به شما کمک کنه تا خیلی سریع و بدون استرس وضعیت سلامت پتتون رو ارزیابی کنین.

منبع: sprucepets

دکتر ژینوس مرتضوی

دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه سمنان