چشم گیلاسی نام رایج بیرون زدگی غده اشکی پلک سومه، به این معنی که غده از موقعیت مناسب خودش خارج شده میشه. در حالی که انسانه ا فقط دو پلک دارن، سگ ها سه پلک دارن. پلک سوم اونا در گوشه داخلی پایین چشم (نزدیک به پوزه) قرار داره. این پلک از ملتحمه (یک غشای نازک و محافظ)، یک غضروف T شکل (بافت همبند سفت) و یک غده اشکی (غده اشکی) ساخته شده. غده اشکی در پایین غضروف قرار داره ومعمولاً دیده نمی شه.
در برخی از سگ ها، غضروف T شکل به صورت وارونه می چرخه و غده اشکی پلک سوم رو آشکار می کنه. هنگامی که غده در معرض قرار میگیره، اغلب مثل یه توده قرمز یا صورتی در گوشه داخلی پایین چشم ظاهر میشه. این حالت همونیه که اصطلاحا بهش “چشم گیلاسی” میگن.
برخی از نژادهای سگ بیشتر از سایر نژادها مستعد ابتلا به چشم گیلاسی هستن. محقق ها دلیل دقیق این اتفاق رو نمی دونن، اما احتمالاً یه عامل ژنتیکی وجود داره. گمان می ره که بافت های همبندی که غده اشکی رو در جای خودش نگه می دارن در این نژادهای خاص اونقدر که باید قوی نیستن.
برخی از نژادهای متداول درگیر چشم گیلاسی عبارتند از:
- کوکر اسپانیل (کاکر اسپانیل آمریکایی)
- بیگل
- بولداگ (بولداگ انگلیسی، بولداگ بریتانیایی)
- بولداگ فرانسوی
- شارپی چینی
- نیوفاندلند
- ماستیف ناپلی
- گریت دین
- لهاسا آپسو
- کن کورسو
- شیتزو
- بوستون تریر
علائم بیرون زدگی پلک ( چشم گیلاسی ) در سگ ها
علامت مشخص چشم گیلاسی، توده ای گرد، قرمز یا صورتی در گوشه داخلی پایینی چشمه که شبیه یه گیلاس کوچولوعه. این بیماری می تونه یهچشم یا هر دو چشم رو درگیر کنه.
علائم چشم گیلاسی که ممکنه مشاهده بشه عبارتند از:
- توده قرمز در گوشه داخلی چشم
- وجود ترشح از چشم
- قرمزی چشم
- التهاب و قرمزی ملتحمه
- پنجه زدن به چشم یا مالیدن صورت بر روی سطوح مختلف (برای خاروندن چشم)
این علائم نشون می ده که چشم ناراحته و ممکنه مشکلات دیگه ای متعاقب چشم گیلاسی رخ بده.
توجه به این نکته ضروریه که افتادگی غده اشکی پلک سوم به بیرون دردناک نیست. با این حال، چشم گیلاسی می تونه منجر به مشکلات ثانویه بشه، مثل زخم قرنیه (لایه بیرونی شفاف و محافظ چشم) و خشکی مزمن چشم (اشک کافی نیست) ؛ که می تونه ناراحت کننده و زجر اور باشه.
علل بیرون زدگی پلک ( چشم گیلاسی ) در سگ ها
هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد چشم گیلاسی در سگ می شه. گمان می ره که در برخی نژادها، بافت های همبند که غده اشکی پلک سوم رو در جای خودش نگه می داره ضعیف تره و اونا رو مستعد ابتلا به چشم گیلاسی می کنه.
همچنین در سگ های نژاد بزرگ، ممکنه به علت بزرگ تر بودن مدار چشم (حفره چشم) فضای بیشتری وجود داشته باشه و انعطاف پذیری حرکات چشم بیشتر باشه و احتمال بیرون افتادگی پلک سوم رو افزایش بده.
برعکس، در سگ های نژاد کوچیک، حفره چشم ممکنه برای چشم خیلی کوچیک باشه و کمبود فضا هم برای چشم و هم غده اشکی پلک سوم ممکنه اونارو مستعد ابتلا به چشم گیلاسی بکنه.
با این حال، این ها تنها تئوری هایی هستن که نشون می ده چرا چشم گیلاسی در برخی نژادها بیشتر رخ می ده، چون علت واقعی هنوز ناشناخته ست.
درمان بیرون زدگی پلک ( چشم گیلاسی ) در سگ
چشم گیلاسی در سگ ها معمولاً با جراحی و داروهای پس از جراحی درمان می شه. دامپزشک شما قادر خواهد بود بر اساس تشخیص شرایط حیوون خونگی شما بهترین اقدام رو انجام بده.
درمان جراحی
در صورت عدم درمان، چشم گیلاسی می تونه باعث ایجاد مشکلات ثانویه در چشم سگ بشه. به همین دلیل، جراحی برای قرار دادن مجدد غده در موقعیت مناسب توصیه می شه. به طور کلی، جراحی از عود بیماری هم جلوگیری می کنه.
چندین تکنیک جراحی وجود داره که موثر هستن. تکنیک خاص مورد استفاده به تجربه و ترجیح جراح بستگی داره.
دارو درمانی (بعد از جراحی)
پس از جراحی، سگ احتمالاً تحت درمان توسط چند دسته دارو قرار می گیره. اولین دسته دارویی، آنتی بیوتیک های موضعی چشم برای جلوگیری از عفونت در محل جراحی هستن، چون عفونت می تونه باعث شکست جراحی بشه.
درد ناشی از این جراحی معمولاً ناشی از التهابه. به این ترتیب، یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی خوراکی (NSAID) احتمالا برای کاهش التهاب و درد تجویز می شه.
استفاده از گردنبند الیزابت تا زمانی که برش های جراحی در حال بهبود هستن، ضروریه. این کار از خاروندن سگ در محل برش ها جلوگیری میکنه که به طور بالقوه می تونه باعث شکست جراحی بشه.
بهبود و مدیریت بیرون زدگی پلک ( چشم گیلاسی ) در سگ
به طور کلی، اگر عوارضی رخ نده، بیشتر سگ ها حدود ۲ تا ۴ هفته پس از جراحی مجددا معاینه می شن. در این زمان آزمایش اشک شیرمر برای بررسی خشکی چشم انجام می شه، چون خشکی چشم شایع ترین وضعیت ثانویه ست که در حیوانات خونگی با چشم گیلاسی رخ می ده. تست اشک Schirmer مقدار اشک تولید شده رو اندازه گیری می کنه تا مشخص بشه که آیا حیوون خونگی چشمش خشکه یا خیر.
غده اشکی پلک سوم مسئول تولید تقریباً ۳۳ درصد از اشک چشم سگه. هنگامی که این غده اشکی دچار پرولاپس میشه، ممکنه آسیب ببینه وحیوون خونگی رو مستعد خشکی مزمن چشم (کراتوکونژونکتیویت سیکا یا KCS) حتی پس از جابجایی غده اشکی کنه. به همین دلیله که نظارت بر تولید اشک در طول زندگی حیوون خونگی بسیار مهمه. اگر تولید اشک در زمان بررسی مجدد طبیعی باشه، آزمایش اشک شیرمر احتمالاً به عنوان یک پیگیری سالانه انجام می شه.
سوالات متداول در مورد بیرون زدگی پلک سوم ( چشم گیلاسی ) در سگ ها
آیا چشم گیلاسی در سگ ها خود به خود از بین می ره؟
متأسفانه چشم گیلاسی بدون مداخله جراحی برطرف نمی شه.
اگر چشم گیلاسی در سگ ها درمان نشه چه اتفاقی می افته؟
اگر درمان نشه، این بیماری ادامه خواهد داشت و سگ مستعد ابتلا به خشکی چشم مزمن خواهد شد. غده اشکی پلک سوم مسئول تولید مقدار قابل توجهی از اشک در سگ هاست. اشک برای کمک به پاک کردن گرد و غبار، گرده و سایر آلاینده ها از چشم سگ بسیار مهمه. بدون اشک کافی، سگ ها بیشتر مستعد عفونت چشم و زخم قرنیه هستن.
آیا چشم گیلاسی در سگ می تونه باعث نابینایی بشه؟
چشم گیلاسی به خودی خود باعث کوری در سگ نمی شه. با این حال با وجود اینکه بعیده،اما مسائل ثانویه ای که به دلیل درمان نشدن چشم گیلاسی رخ می ده، می تونه به طور بالقوه باعث نابینایی بشه.
آیا درمان های بدون نسخه برای چشم گیلاسی در سگ ها وجود داره؟
پمادها و قطره های چشمی رو می شه بدون نسخه خریداری کرد تا به روون و خیس نگه داشتن چشم کمک کنه، اما متأسفانه هیچ محصولی وجود نداره که به طور خاص چشم گیلاسی رو در سگ ها درمان کنه.
آیا بیرون زدگی پلک سوم به سگ آسیب می رسونه؟
بیرون زدگی پلک سوم به خودی خود به سگ آسیب نمی رسونه. با این حال، مسائل ثانویه ای که می تونه به دلیل چشم گیلاسی رخ بده می تونه باعث ناراحتی بشه.
آیا چشم گیلاسی در سگ یه بیماری عود کننده ست؟
در صورت درمان جراحی، چشم گیلاسی معمولاً در همون چشم عود نمی کنه. با این حال، نتیجه تا حد زیادی به تجربه جراح و تکنیک استفاده شده بستگی داره. طی یه مطالعه ، میزان شکست تقریباً ۳٪ نشون داده شده (۹۷٪ از جراحی ها موفقیت آمیز بودن).
اگر فقط یک چشم تحت تاثیر قرار گرفته و جراحی انجام بشه، این امر در نهایت مانع از درگیر شدن چشم دیگه نمی شه. اکثر سگ هایی که چشم گیلاسی رو در هر دو چشم تجربه می کنن، یا در هر دو چشم رو به طور همزمان مبتلا میشن و یا چشم دوم در عرض سه ماه پس از چشماول تحت تاثیر قرار می گیره.
منبع: petmd
دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه سمنان
