عفونت ادراری در سگ ها (UTIs) معمولاً توسط باکتری های موجود تو ادرار ایجاد میشه. عفونت دستگاه ادراری ( UTI) به دو نوع پایینی و بالایی تقسیم بندی میشن، اما UTI های پایینی شایع تر هستن. UTI های تحتانی مثانه و/یا در سگ های نر پروستات رو تحت تاثیر قرار میدن. UTI های فوقانی کلیه ها و/یا حالب ها (لوله هایی که ادرار رو از کلیه ها به مثانه تخلیه می کنن) رو تحت تاثیر قرار میدن.
عفونت ادراری در سگ ها حاد یا مزمن در نظر گرفته می شن. UTI حاد معمولاً به ندرت رخ می ده و به راحتی با آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد درد درمان میشه.
عفونت ادراری در صورتی که به طور کامل با درمان آنتی بیوتیکی از بین نره، مزمن تلقی میشه. UTI مزمن خیلی خوب به درمان پاسخ نمیده و اگرچه اغلب درمان میشه، اما تمایل به بازگشت داره.
علائم عفونت ادراری در سگ ها
علائم عفونت ادراری در سگ ناشی از التهاب و درد، به دنبال حمله باکتری به دیواره مثانه ست.
علائم عفونت ادراری در سگ ها ممکنه شامل موارد زیر باشه:
- ادرار نامناسب (ادرار تصادفی تو محیط خونه یا نشت ادرار)
- تکرر ادرار
- زور زدن برای ادرار کردن، اما تولید ادرار به مقدار کم
- وجود خون در ادرار
- افزایش تشنگی و افزایش حجم ادرار
در موارد شدیدتر، جایی که عفونت به کلیه های سگ منتقل میشه، علائم زیر ممکنه مشاهده بشه:
- بی حالی
- بی اشتهایی
- تب
- استفراغ
علت بروز عفونت ادراری در سگ ها چیه؟
تریلیون ها باکتری در محیط، زندگی می کنن. دستگاه تناسلی خارجی سگ، باکتری های زیادی رو از طریق تماس مستقیم با محیط و لیس زدن خود سگ دریافت میکنه و یک سری باکتری ها هم روی پوست به طور طبیعی وجود دارن. عفونت ادراری زمانی ایجاد میشه که باکتری از دستگاه تناسلی خارجی سگ وارد مجرای ادرار شده و وارد مثانه بشه.
مثانه سالم دارای مکانیسم های دفاعیه که به جلوگیری از ایجاد عفونت توسط باکتری ها کمک می کنه. این مکانیسم ها اکثر باکتری ها رو تجزیه می کنن. با این حال، زمانی که این مکانیسم ها به خوبی کار نمی کنن یا در اثر این تهاجم شکسته میشن، باکتری ها به دیواره مثانه نفوذ می کنن و باعث التهاب و درد میشن. ویروس ها و قارچ ها هم می تونن گه گاه با اثرات مشابه به دیواره مثانه حمله کنن.
عفونت ادراری حاد در سگ ها معمولاً در اثر بالا رفتن میزان ورود باکتری ها به مجرای ادرار و عفونت مثانه ایجاد میشن.
عفونت مزمن ادراری می تونه بخاطر عوامل زمینه ای زیر ایجاد بشه:
- بیماری کلیوی
- دیابت شیرین
- سنگ مثانه
- تومورهای دستگاه ادراری
- پولیپ خوش خیم در دستگاه ادراری
- مسائل مادرزادی
- بیماری عصبی
- بیماری کوشینگ
- مشکل بی اختیاری ادرار
- واکنش به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
چه سگ هایی مستعد عفونت ادراری هستن؟
هر نژاد سگی می‌تونه به عفونت ادراری مبتلا بشه، اما سگ‌های ماده بیشتر از سگ‌های نر به عفونت ادراری مبتلا میشن.
سگ‌های نر مجرای ادرار طولانی‌تری دارن و برای حمله به مثانه، باکتری ها باید مسافت طولانی تری رو طی کنن و احتمالش زیاده که توی این مسیر از بین برن.
نژاد های سگی که مستعد ابتلا به سنگ مثانه (سنگ کیستیک) هستن به طور کلی بیشتر در معرض عفونت های ادراری قرار دارن، به ویژه عفونت های مزمن و عود کننده. این به دلیل چرخش سنگ ها در مثانه سگ و شکستن مکانیسم های دفاعی اونه که باعث التهاب میشه.
نژادهایی که مستعد عفونت ادراری مزمن ثانویه به سنگ مثانه هستن عبارتند از:
- شیتزو
- یورکشایر تریر
- دالمیشن
- پاگ
- فرنچ بولداگ
- اشناوزر مینیاتوری
- اشناوزرهای استاندارد
- پودل های مینیاتوری
دامپزشک ها چجوری عفونت ادراری در سگ ها رو تشخیص میدن؟
راه‌های زیادی برای تشخیص عفونت ادراری در سگ و بررسی علل زمینه‌ای برای اینکه چرا عفونت در وهله اول رخ داده وجود داره. مهم اینه که هر زمان که شواهدی از عفونت دستگاه ادراری وجود داره،به تشخیص قطعی برسین؛ در غیر این صورت عفونت ادراری ممکنه عود کنه.
در اینجا روش هایی وجود داره که دامپزشک ها برای تشخیص عفونت ادراری در سگ ها ازش استفاده میکنن.
بهترین روش برای جمع اوری ادرار ،سیستوسنتز نام داره، چون استریل ترین راه برای گرفتن نمونه ادراره و ادرار مستقیماً از مثانه اخذ میشه.
دو روش اصلی وجود داره که دامپزشک می تونه ادرار سگ شما رو برای عفونت ادراری آزمایش کنه.
۱. آزمایش ادرار
آزمایش ادرار یه ابزار غربال گری مهم برای سگ هاست، چه مشکوک به عفونت ادراری باشه و چه نباشه. بخاطر همین توی چکاپ های سالانه معمولا انجام میشه.
طی این ازمایش، ادرار رو از حیث موارد زیر بررسی می کنن:
- pH
- وزن مخصوص
- میزان پروتئین
- وجود خون
- گلبول های سفید خون
- میزان گلوکز (قند)
- کتون ها (ترکیبات تولید شده در اثر تجزیه چربی تو بدن)
- وجود ذراتی مثل سلول ها، باکتری ها و کریستال ها
معمولاً دامپزشک ها عفونت ادراری در سگ ها رو با افزایش تعداد گلبول های سفید، خون و پروتئین در ادرار و کم بودن وزن مخصوص ادرار تشخیص میدن. باکتری‌ها همیشه در نمونه‌های ادرار در مراحل اولیه عفونت ادراری دیده نمیشن، چون گلبول‌های سفید خون می‌تونن اونارو ببلعن و به طور موثری باکتری هارو از دید میکروسکوپی پنهوون کنن.
۲. آزمایش کشت ادرار و حساسیت (یا حساسیت).
کشت ادرار و تست حساسیت استاندارد برای تشخیص UTI تنها آزمایشیه که می‌تونه واقعاً عفونت ادراری در سگ‌ها رو تایید کنه. اگه دامپزشک شما مشکوک به عفونت ادراری باشه، باید یه نمونه ادرار استریل با سیستوسنتز تهیه کرده و اونو برای کشت و آزمایش حساسیت ارسال کنه.
آزمایش های کشت و حساسیت هم نوع و هم مقدار باکتری رو توی نمونه نشون میدن. پس از تایید این موضوع، آزمایش حساسیت آنتی بیوتیکی رو انجام میدن تا تعیین کنن که کدوم آنتی بیوتیک برای درمان باکتری موجود بهترین گزینست.
تشخیص UTI حاد
برای تشخیص عفونت های ادراری حاد، خیلی از دامپزشک ها با آزمایش ادرار شروع می کنن و حتی گاهی اونو با آنتی بیوتیک های وسیع الطیف درمان می کنن. با این حال، آزمایش کشت و حساسیت ادرار قابل اعتماد تره.
درمان با آنتی بیوتیک نامناسب یا دادن آنتی بیوتیک به سگ بدون عفونت ادراری تشخیص داده شده می تونه مضر باشه، چون می تونه در آینده منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی بشه.
تشخیص UTI مزمن
برای عفونت های مزمن UTI، سگ شما هم باید آزمایش ادرار و هم کشت ادرار انجام بده. اغلب، دامپزشک ها آزمایش های تشخیصی بیشتری رو برای بررسی علل زمینه ای که باعث عود UTI شده انجام میدن. این آزمایشات ممکنه شامل موارد زیر باشه:
- آزمایش خون کامل برای کمک به رد کردن بیماری کلیوی، بیماری کوشینگ و دیابت به عنوان عوامل احتمالی موثر.
- رادیوگرافی شکم، که می تونه انواع خاصی از سنگ های مثانه رو نشون بده. با این حال، برخی از سنگ ها توی رادیوگرافی قابل مشاهده نیستن.
- سونوگرافی شکم برای ارزیابی ضخامت دیواره مثانه و شناسایی سنگ های مثانه، سنگ های مجرای ادرار، بیماری های کلیوی، سنگ کلیه،مشکلات پروستات، تومورها و پولیپ های خوش خیم مثانه و مشکلات پروستات.
- سیستوسکوپی، که تصویر مستقیم مجرای ادرار و پوشش مثانه رو از طریق یک روش استریل انجام شده تحت بیهوشی عمومی فراهم می کنه. بیوپسی از هر توده و/یا دیواره مثانه هم می تونه از طریق سیستوسکوپی به دست بیاد.
درمان عفونت ادراری در سگ ها
بر اساس نتایج آزمایش ادرار ، دامپزشک یه آنتی بیوتیک مناسب برای سگ شما تجویز می کنه تا طبق دستور مصرف بشه.
برای عفونت های ادراری حاد، دامپزشک ها معمولاً یه آنتی بیوتیک (معمولاً پنی سیلین یا فلوروکینولون) رو برای ۱-۲ هفته تجویز می کنن. اگه کشت ادرار و آزمایش حساسیت باکتری های مقاوم رو نشان بده، درمان شامل آنتی بیوتیکی میشه که برای مبارزه با اون باکتری خاص موثره.
برای از بین بردن عفونت های مزمن UTI، علت زمینه ای باید برطرف بشه. آنتی بیوتیک ها معمولاً برای ۴-۸ هفته تجویز میشن. در موارد نادر عفونت ادراری مزمن، دامپزشک ممکنه یک آنتی بیوتیک رو بصورت مادام العمر برای راحتی سگ شما تجویز کنه.
همچنین ممکنه داروهای ضد درد، ضد التهاب و مکمل های پروبیوتیک هم برای کمک به درمان و پاکسازی عفونت ها تجویز بشن.
اگه دامپزشک سگتون یه بیماری زمینه ای تشخیص بده، هدف از درمان، کنترل اون بیماری برای جلوگیری از عفونت های ادراری مکرره. در اینجا چند نمونه از مشکلات زمینه ای احتمالی و درمان های بالقوه اونا آورده شده :
- دیابت شیرین: انسولین درمانی و تغییر رژیم غذایی
- بیماری کلیوی: تغییر رژیم غذایی، مدیریت فشار خون و مایع درمانی (بسته به مرحله بیماری)
- ساختار غیر طبیعی فرج: اصلاح جراحی و/یا تمیز کردن روزانه اطراف ناحیه تناسلی
- کریستال های ادراری: افزایش مصرف آب و مکمل های دستگاه ادراری
- سنگ مثانه: جراحی
- تومور های دستگاه ادراری: برداشتن جراحی و/یا پروتکل های شیمی درمانی
هر سگ مبتلا به عفونت ادراری باید به صورت تکی مورد ارزیابی قرار بگیره چون فاکتورهای زیادی وجود داره که می تونه توی ایجاد درد و التهاب نقش داشته باشه.
آیا غذا می تونه باعث عفونت ادراری در سگ بشه؟
غذا باعث عفونت ادراری در سگ نمیشه. با این حال، برخی غذاها می تونن PH ادرار رو تغییر بدن و سگ ها رو مستعد تشکیل کریستال های ادراری یا سنگ مثانه کنن. کریستال ها و سنگ ها باعث التهاب در مثانه می شن که در نهایت می تونه منجر به UTI بشه.
بهترین آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ادراری در سگ چیه؟
بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت های ادراری در سگ ها بر اساس کشت ادرار و نتایج حساسیت تعیین میشه. آموکسی سیلین، تری متوپریم ، سولفادیازین و انروفلوکساسین رایج ترین آنتی بیوتیک هایی هستن که برای درمان عفونت ادراری در سگ ها استفاده میشن.
آیا استرس می تونه باعث عفونت ادراری در سگ بشه؟
استرس به عنوان یه علت شایع UTI تو سگ ها در نظر گرفته نمی شه. استرس شدید احتمالاً می‌تونه با تضعیف سیستم ایمنی یا ایجاد احتباسادراری باعث عفونت ادراری در سگ ها بشه، اما این موضوع از نظر علمی ثابت نشده.
منبع: PETMD
دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه سمنان
