پرکنی پرنده به زمانی گفته میشه که پرنده به پرهای خودش آسیب میزنه یا اونارو میکنه. پرکنی پرنده های خونگی٬ اتفاقی نسبتا رایجه. پرنده ممکنه به دلایل پزشکی و یا رفتاری٬ پرهای خودش رو بجود یا بکند. اگه متوجه شدین که پرنده شما داره عمدا به پرهای خودش آسیب میزنه یا اونا رو میکنه٬ باید حتما به دامپزشک مراجعه کنین تا علت اصلی این اتفاق مشخص بشه.در بیشتر مواقع این رفتار میتونه به تدریج پیشرفت کنه پس شناسایی علت این رفتار و همچنین مراقبت بیشتر و بهتر از پرنده خیلی مهمه.
علائم پرکنی پرنده:
- آسیب به پر و یا کوتاه شدن پر
- نازک شدن و یا طاس شدن قسمت هایی از پر
- بی حالی
- ضایعات پوستی و یا عفونت ناشی از ضربه زدن به پرنده به خودش
معمولا پرکنی پرنده روی نواحی خاصی از بدن مثل روی سینه٬ زیر بال ها و اطراف پاها اتفاق میوفته.
دلایل پرکنی پرنده:
معمولا پرکنی پرنده بخاطر چند دلیل اتفای میوفته که ممکنه شامل موارد زیر باشه:
- تغذیه:
رژیم غذایی نامناسب برای گونه پرنده و یا سن پرنده
- دلایل پزشکی:
آسیب های کبدی٬ تومورها٬ عفونت های نفسی٬ نارسایی کلیه و سایر بیماری ها میتونن از علل پرکنی باشن
- رفتاری:
کسالت٬ محل زندگی نامناسب٬ استرس و نداشتن جفت میتونه از علائم رفتاری برای پرکنی به حساب بیاد
- بیماری های پوستی:
عفونت های باکتریایی و یا قارچی که میتونن باعث التهاب پوست بشن
- بیماری های عفونی:
بیماری های منقار و بیماری های پر (ناشی از سیرکوویروس) که در پرندگان زیر ۳ سال دیده میشه
- انگل های خارجی:
شپش و کنه
- موارد دیگر:
نیش حشرات٬ تماس با مرطوب کننده ها یا روغن های انسانی٬ کوتاه کردن غیراصولی پر ها
نحوه تشخیص پرکنی پرنده توسط دامپزشک به چه شکل است؟
دامپزشک در ابتدا با صحبت کردن با سرپرست پرنده و گرفتن تاریخچه مناسب از زمان شروع پرکنی و…٬ سعی میکنه متوجه این بشه که چه عواملی ممکنه باعث شروع پرکنی تو پرنده شده باشه. سوالاتی که دامپزشک ممکنه از سرپرست پرنده بپرسه میتونه شامل موارد زیر باشه:
- از کی این رفتار شروع شده؟
- آیا اخیرا تو خونه خودتون یا محل زندگی پرنده تغییری ایجاد کردین؟
- اندازه محل زندگی پرنده چقدره؟
- پرندتون در طول روز چه کارهایی انجام میده؟ (تایم خواب٬ تایم غذا٬ تایم بازی و…)
- غدای پرندتون شامل چیه؟
پس از اینکه دامپزشک این سوالات رو از سرپرست پرنده پرسید و تاریخچه مناسبی رو دریافت کرد٬ معاینات بالینی رو روی پرنده انجام میده و احتمالا با استفاده از روش های زیر٬ به تشخیص قطعی میرسه:
-
آزمایش خون:
انجام آزمایش کامل خون (شامل شمارش سلول های خونی و بیوشیمیایی) برای تعیین سلامت کبد و کلیه٬ کمبود مواد مغذی٬ عفونت های ویروسی یا باکتریایی و همچنین بیماری های ویروسی٬ از نون شب هم واجب تره! چون میتونه برای تشخیص علت پرکنی بسیار کمک کننده باشه.
-
خراشیدن پوست (به صورت سطحی) و یا بیوپسی پوست (از بافت):
استفاده از تیغ جراحی (تیغ بیستوری) برای برداشتن لایه های بالایی پوست در ناحیه آسیب دیده و یا بیوپسی از بافت٬ برای ارزیابی نمونه در زیر میکروسکوپ ضروریه. معمولا این کار تحت شرایط بیهوشی روی پرنده انجام میگیره.
-
تصویربرداری:
بررسی اندام های داخلی برای کمک به شناسایی هرگونه ماده یا جسم خارجی (مثل فلزات)٬ ارزیابی معده و سایر تومورهای احتمالی.
درمان پرکنی در پرنده ها:
درمان پرکنی کاملا به علت این رفتار که توسط دامپزشک تشخیص داده شده٬ بستگی داره. معاینات فیزیکی و بالینی٬ گرفتن تاریخچه کامل و همچنین آزمایشات تکمیلی٬ روند کلی درمان رو مشخص میکنه.
تغییرات رژیم غذایی پرنده بر اساس داشتن تغذیه بالانس به همراه مکمل ها٬ میوه ها و سبزیجات حتما باید مدنظر باشه تا هیچگونه کمبود تغذیه (خصوصا از نظر ویتامین ها و املاح ها) تو رژیم غذایی پرنده دیده نشه.
پرکنی پرنده به علت مشکلات رفتاری رو میشه با تغییراتی توی محیط زندگیشون برطرف کرد. شما میتونین یه سری تغییرات توی محل زندگی پرندتون ایجاد کنین تا حس نکنه که توی اسارت کامل شما قرار گرفته. مثلا میتونین این تغییرات رو برای محیط زندگیش درنظر بگیرین:
- بازی کردن با اسباب بازی ها
- درنظر گرفتن محیطی برای پرواز آزادانه
- وجود محرک های حسی (پنجره – موسیقی – فیلم – نزدیک بودن به خانواده)
- گذاشتن پازل و معما برای حل کردنش
عفونت ها (باکتریایی و قارچی) رو میشه به صورت موضعی و یا خوراکی به کمک دارو ها درمان کرد.
دامپزشک ممکنه درمان های زیر رو برای پرکنی پرنده به کار بگیره:
- استفاده از داروهای ضدافسردگی برای کمک به کاهش پرکنی
- آنتی بیوتیک تراپی برای عفونت های پوستی
- استفاده از اسیدهای چرب امگا۳ برای درمان و پیشگیری از ابتلا به بیماری های مزمن و همچنین کمک به سلامت پوست
- تجویز مولتی ویتامین برای اصلاح کمبودهای تغذیه ای به همراه تغییر در رژیم غذایی
- استفاده از گردنبند الیزابت برای محدود کردن حرکت گردن تا نتونه پرکنی کنه
دیگه وقتشه پرکنی پرنده خودتو مدیریت کنی!
پس از تایید تشخیص و درمان و یا رد دلایل پزشکی٬ فراهم کردن محیط زندگی مناسب برای پرنده میتونه به کم شدن پرکنی پرنده کمک شایانی کنه. باید حواستون چهارچشمی به پرندتون باشه و مراقب تمامی عواملی که میتونه محرک و یا استرس زا باشه٬ باشین.
داشتن زمان روشنایی و بیداری برای پرندتون خیلی کمک کنندس. به اینصورت که ۱۲ ساعت پرندتون باید در معرض نور باشه و ۱۲ ساعت در معرض تاریکی (که میتونین پتو روی قفسش بندازین تا اطرافش نور نیاد).
در طول روز چند تایم مختلف رو برای وقت گذراندن با پرندتون در نظر بگیرین چون این کار باعث کم شدن استرسش میشه و پرکنی رو تو اون کاهش میده.
همچنین برای پرندتون اسباب بازی جدید بگیرین و باهاش بازی کنین. این کار باعث میشه که پرندتون به بازی با اون علاقه مند بشه و تایم زیادی رو صرف بازی کردن با اون بکنه و در نتیجه حواسش پرت شه برای پرکنی!
استفاده از رژیم غذایی بالانس٬ غنی و باکیفیت که بتونه نیازهای پرندتون رو برطرف کنه از یاد نبرین.
همچنین داشتن یه قفس بزرگ و متناسب با سایز پرنده خیلی مهمه به شکلی که بتونه در اون احساس راحتی و آرامش داشته باشه.
